تعریف خانواده درمانی؟

خانواده درمانی نوعی روان درمانی است که بر بهبود ارتباطات، حل مسئله و عملکرد کلی در خانواده یا سایر روابط نزدیک تمرکز دارد. خانواده درمانی ممکن است بسته به مسائل خاصی که به آن پرداخته می شود، شامل جلساتی با همه یا برخی از اعضا خانواده باشد.

در خانواده درمانی، درمانگر با خانواده کار می کند تا هر گونه مشکل یا تعارضی را که ممکن است بر روابط یا رفاه آنها تأثیر بگذارد، شناسایی و برطرف نماید. درمانگر ممکن است از تکنیک های مختلفی از جمله گفتار درمانی، رفتار درمانی یا درمان های تجربی برای کمک به اعضای خانواده برای حل مشکلات خود استفاده کند.

برخی از دلایل رایجی که خانواده ها به دنبال درمان هستند عبارتند از:

1. مشکلات ارتباطی: ارتباطات بین اعضا در خانواده بشیار پیچیده است. خانواده درمانی می تواند به بهبود الگوهای ارتباطی بین اعضا خانواده کمک کند و به آنها بیاموزد که چگونه خود را به طور مؤثرتری بیان کنند. آموزش مدیریت احساسات بخصوص خشم و پیشگیری از پرخشگری و سوء رفتار به بهبود روابط کمک زیادی می کند.

2. حل تعارض: خانواده درمانی می تواند به حل تعارضات بین اعضای خانواده از جمله موارد مربوط به والدین، امور مالی یا روابط خواهربرادرها کمک کند.

3. مشکلات رفتاری: خانواده درمانی می تواند به مسائل رفتاری در کودکان و نوجوانان، مانند ADHD، اختلال نافرمانی مقابله ای یا سوء مصرف مواد بپردازد.

4. انتقال های اصلی زندگی: خانواده درمانی می تواند به خانواده ها کمک کند تا در مراحل مهم زندگی مانند طلاق، ازدواج مجدد یا تولد فرزند جدید گام های موثرتر و سالمتری را بردارند.

5. نگرانی‌های سلامت روان: خانواده درمانی می‌تواند برای خانواده‌هایی که با مسائل بهداشت روانی مانند افسردگی، اضطراب یا اعتیاد سروکار دارند، مفید باشد.

اهداف خانواده درمانی:

هدف خانواده درمانی کمک به خانواده ها در ایجاد الگوهای ارتباطی سالم تر، حل تعارضات و بهبود عملکرد کلی است. با همکاری با یک درمانگر، خانواده ها می توانند مهارت ها و استراتژی های جدیدی را برای مدیریت چالش های خود و ایجاد روابط قوی تر توسعه دهند.

برخی از اهداف رایج خانواده درمانی عبارتند از:

1. بهبود ارتباطات: هدف خانواده درمانی بهبود الگوهای ارتباطی درون خانواده ها از طریق آموزش به اعضای خانواده است که چگونه خود را به طور مؤثر بیان کنند، فعالانه گوش دهند و دیدگاه های یکدیگر را درک کنند.

2. حل تعارضات: خانواده درمانی به خانواده ها کمک می کند تا تعارضاتی را که ممکن است باعث ایجاد تنش یا استرس در خانواده شود، شناسایی و به آنها رسیدگی کنند. درمانگر ممکن است به اعضای خانواده کمک کند تا راهبردهای جدید حل مسئله را توسعه دهند و آنها را تشویق کند تا برای یافتن راه حل با یکدیگر همکاری کنند.

3. تقویت روابط: خانواده درمانی با ایجاد اعتماد، مرزگذاری های سالم، تقویت درک و ترویج تعاملات مثبت به تقویت روابط بین اعضای خانواده کمک می کند.

4. مدیریت گذارهای دشوار زندگی: خانواده درمانی می تواند به خانواده ها کمک کند تا از گذارهای دشوار زندگی مانند طلاق، ازدواج مجدد یا تولد فرزند جدید عبور کنند. درمانگر ممکن است برای کمک به خانواده برای سازگاری با تغییرات و حفظ روابط مثبت، حمایت و راهنمایی ارائه دهد.

5. رسیدگی به نگرانی های مربوط به سلامت روان: خانواده درمانی می تواند به خانواده ها کمک کند تا به نگرانی های مربوط به سلامت روان مانند افسردگی، اضطراب یا اعتیاد رسیدگی کنند. درمانگر ممکن است به اعضای خانواده کمک کند تا ماهیت بیماری را درک کنند و استراتژی هایی برای مدیریت علائم ایجاد کنند.

به طور کلی، اهداف خانواده درمانی ارتقای درک، ارتباط و روابط مثبت در خانواده است. با همکاری با یک درمانگر، خانواده ها می توانند مهارت ها و استراتژی های جدیدی را برای مدیریت چالش ها و ایجاد روابط قوی تر و سالم تر ایجاد کنند.

روش های درمانی:

چندین تکنیک وجود دارد که درمانگران ممکن است در خانواده درمانی برای رفع نیازهای منحصر به فرد هر خانواده از آنها استفاده کنند. در اینجا چند نمونه آورده شده است:

1) خانواده درمانی ساختاری: این رویکرد بر سازمان، نقش ها و مرزهای خانواده تمرکز دارد. درمانگر ممکن است از تکنیک هایی مانند پیوستن، تعیین مرز و چارچوب بندی مجدد برای کمک به اعضای خانواده برای بازسازی تعاملات خود و بهبود ارتباطات استفاده کند.

2) خانواده درمانی استراتژیک: این رویکرد بر ایجاد تغییر با مداخله در الگوهای رفتاری خاص تمرکز دارد. درمانگر ممکن است از تکنیک‌هایی مانند تجویز علامت، مداخلات متناقض یا موقعیت‌یابی برای کمک به اعضای خانواده برای شکستن چرخه‌های منفی تعامل استفاده کند.

3) روایت درمانی: این رویکرد مشکلات را جدا از افراد می بیند و بر داستان ها و تجربیات خانواده تمرکز دارد. درمانگر ممکن است از تکنیک‌هایی مانند برون‌سازی، بازنویسی، و ساختارشکنی برای کمک به اعضای خانواده برای ایجاد روایت‌های جدید و یافتن راه‌های جدیدی برای درک تجربیات خود استفاده کند.

4) درمان مختصر راه حل محور: این رویکرد به جای تمرکز بر مشکلات، بر یافتن راه حل ها متمرکز است. درمانگر ممکن است از تکنیک‌هایی مانند مقیاس‌بندی سؤالات، سؤالات معجزه‌آسا یا استثنایابی برای کمک به اعضای خانواده در شناسایی نقاط قوت، منابع و راه‌حل‌ها استفاده کند.

5) خانواده درمانی متمرکز بر عاطفی: این رویکرد بر احساسات و الگوهای دلبستگی درون خانواده تمرکز دارد. درمانگر ممکن است از تکنیک‌هایی مانند بازسازی، اعتبارسنجی، یا اعمال برای کمک به اعضای خانواده برای درک و ابراز احساسات و بهبود روابط دلبستگی استفاده کند.

به طور کلی، تکنیک های مورد استفاده در خانواده درمانی به نیازها و اهداف خاص خانواده بستگی دارد. درمانگر ممکن است از ترکیبی از تکنیک ها استفاده کند یا رویکرد را متناسب با نیازهای منحصر به فرد هر خانواده تنظیم کند.

معیارهای انتخاب:

معیارهای مختلفی وجود دارد که ممکن است نشان دهنده نیاز به خانواده درمانی باشد. این شامل:

1. مشکلات ارتباطی: اگر اعضای خانواده برای برقراری ارتباط موثر با یکدیگر مشکل دارند، خانواده درمانی ممکن است مفید باشد. این می تواند شامل مسائلی مانند مشاجرات مکرر، سوء تفاهم ها یا عدم همدلی باشد.

2. مشکلات رفتاری: اگر یک یا چند نفر از اعضای خانواده رفتارهای مشکل آفرینی مانند سوء مصرف مواد، اختلالات خوردن یا آسیب رساندن به خود از خود نشان می دهند، خانواده درمانی می تواند برای رفع این مسائل مفید باشد.

3. تضادهای روابط: اگر اعضای خانواده درگیری یا اختلاف نظرهایی را تجربه می کنند که بر روابط آنها تأثیر می گذارد یا باعث تنش در خانواده می شود، خانواده درمانی می تواند در حل این تعارض ها مفید باشد.

4. تغییرات عمده زندگی: خانواده درمانی می تواند در طول انتقال های مهم زندگی مانند طلاق، ازدواج مجدد یا تولد فرزند جدید مفید باشد. درمانگر می تواند برای کمک به خانواده در جهت یابی این تغییرات و حفظ روابط مثبت، حمایت و راهنمایی ارائه دهد.

5. نگرانی‌های مربوط به سلامت روان: اگر یک یا چند نفر از اعضای خانواده مشکلات سلامت روانی مانند افسردگی، اضطراب یا ضربه را تجربه می‌کنند، خانواده درمانی می‌تواند در رفع این نگرانی‌ها و ارتقای سلامت روان و رفاه کلی مفید باشد.

به طور کلی معیارهای خانواده درمانی به نیازها و چالش های خاص هر خانواده بستگی دارد. یک درمانگر واجد شرایط می تواند وضعیت را ارزیابی کند و توصیه کند که آیا خانواده درمانی ممکن است در رفع نیازهای خانواده مفید باشد یا خیر.